ĐẢO – NGUYỄN NGỌC TƯ – TẬP TRUYỆN NGẮN VỀ NHỮNG MẢNH ĐỜI BUỒN
Nổi tiếng sau khi viết tập truyện ngắn “Cánh đồng bất tận” – tác phẩm đoạt giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 2006, Văn học ASEAN năm 2008, Nguyễn Ngọc Tư đã xây dựng cho mình một phong cách riêng với giọng văn thuần Việt đậm chất Nam bộ và những câu chuyện cũng như tản văn về thân phận con người. “Đảo” cũng là một tập truyện ngắn mang đậm dấu ấn cá nhân đó của cô.
Giới thiệu nội dung: Tập truyện gồm 16 truyện ngắn, kể về số phận những con người vật vờ trong cuộc sống thiếu thốn tình yêu thương, sự quan tâm, mục đích sống; đầy rẫy những sự mất mát, thiệt thòi.
1. Chất văn hàm súc, giàu sức gợi
So với truyện ngắn “Cánh đồng bất tận” và tiểu thuyết “Sông” của cô, những truyện ngắn trong “Đảo” vẫn mang chất mộc mạc, trữ tình như vậy nhưng ngôn ngữ có phần “nặng” và “gợi” hơn, tức là đọc qua câu một lần rồi phải đọc lại mới hiểu ý tứ. Vì độ dài truyện ngắn hơn nên bối cảnh cũng được mô tả rất chọn lọc và cô đọng hơn. Cá nhân mình thích cách miêu tả trong tập truyện này hơn, cả cách kể nữa, có phần tỉnh queo hơn phù hợp với nội dung. Xin trích dẫn vài câu mình thấy tả rất hay:
“Chính những đôi chân cao và cổ muốt đã làm cho quán Hồng Hạc nổi tiếng. Quán bài trí lòe loẹt, món ăn không đặc sắc, rờ tới gì cũng đắt đỏ, nhưng những cô gái phục vụ bàn thì trẻ đẹp không chê được. Bữa nhậu ở đây luôn là hội hè của những rãnh sâu mà đám đàn ông ai cũng biết là chúng sẽ dẫn về đâu đó đâu đó đâu đó đâu đó đâu đó…” (truyện Mùa mặt rụng)
“Một đợt gió vãi qua, nghe tiếng quà rên lên ui trời trời, lạnh kiểu này sao dám tắm. Níu Sáng lên bộ vạc ghép bằng cây tạp, tự lần mở vải gói mình ra, gió thốc qua làm những sợi lông tơ trên người quà dựng sững. Quà hối ông làm chồng nhanh đi cho ấm. Lảng vảng cái cảm giác lạ lãm giữa hai làn da thịt, rồi người Sáng râm ran, áp vào đâu nghe quà mọc gai tới đó.” (truyện Đảo)
“Cuối chiều anh đi nhậu về, hơi thở anh góp thêm cái mùi hèm lộn mửa. Khi loạng quạng ngang qua chỗ ông già, anh lè nhè vỗ vai xương xẩu của tía cười khơ khớ, ‘chiến hữu bữa nay ngồi uống vài ly đi chớ’, chân anh đá trúng bô nước tiểu làm nó văng tung tóe. Ông già nhợt nhạt, đấm ngực nói, ‘thằng trời đánh này, mày không phải con tao.’ Nói xong ông già cấm khẩu, ba bữa sau ông qua đời.” (truyện Bâng quơ khói nắng)
-
Ảnh: Blue Cat
2. Plot twist, cách giải quyết vấn đề hợp lý
Có một số truyện sử dụng plot twist khá mượt, truyện đầu hơi hướm siêu thực (nhân vật biến mất vào trong trang sách) làm mình nhớ đến “Người tình Spunik” của Haruki Murakami (có nhân vật cũng biến mất như làn khói). Cách phát triển truyện và đưa nó lên cao trào rồi kết thúc ở đó luôn cũng rất hay và nhiều cảm xúc. Hai truyện mình thích nhất là “Chụp ảnh gia đình” và “Tàn tro rực rỡ” (truyện này được nhiều độc giả thích). Dù đề tài kiểu không biết trân trọng tình cảm gia đình và thân phận người phụ nữ nó cũng cũ rồi nhưng đọc vào vẫn thấy rất cuốn hút và thấm thía. Nó vừa là lời cảnh tỉnh vừa là sự đồng cảm sâu sắc.
3. Nhân vật tiêu biểu, có những hình ảnh ẩn dụ
Để có được sức hút như vậy thì tác giả đã lựa chọn những hình ảnh, tình tiết, nhân vật hết sức tiêu biểu, chẳng hạn ở truyện “Chụp ảnh gia đình” thì chuyện chụp ảnh là thứ vừa mở ra vấn đề vừa tạo nên cao trào, nhân vật là người cha quanh năm vất vả làm việc không có thời gian chăm lo con cái, người con lớn lên trong cô đơn, mất phương hướng, không cảm thấy được sự kết nối giữa mình với gia đình; còn “Tro tàn rực rỡ” thì là chuyện đốt nhà và đứng ngắm nhìn đám cháy, nhân vật là chàng trai không lấy được người mình yêu, bám biển sống qua ngày, cô gái vì một ánh mắt mà làm vợ người không yêu mình, ngày ngày kể chuyện về cô gái khác để níu giữ chồng về; hay như trong truyện “Đảo” thì đảo là cái ẩn dụ cho nỗi cô đơn, tuyệt vọng của con người, đến độ muốn xa lánh tất cả, còn câu chuyện đời nhiều cay đắng của các cô gái mà “quà” kể với Sáng thể hiện sự lay lắt, buồn bã thê lương, thân phận nhạt nhòa của đời phụ nữ quê nghèo.
4. Hạn chế
Không biết có phải vì quen đọc truyện và tản văn của Nguyễn Ngọc Tư rồi nên mình thấy ít xúc động hơn trước không, hay tại vì chủ đề cô viết nó cứ vậy mà đôi truyện mình thấy chán chán. Kiểu, mình thấy nó hay khi mình còn trẻ, nhưng những đối tượng lớn hơn (bao gồm cả mình bây giờ – khi đã đọc khá nhiều văn học nước ngoài) khó tính hơn nữa thì chưa thỏa mãn lắm. Nó chưa có cho thấy tiến bộ gì mấy so với “Cánh đồng bất tận” hay “Sông” (và mình không nghĩ nó sẽ trở thành tác phẩm trường tồn). Dù sao thì mình mong tương lai sẽ đọc được cái gì đó mới lạ từ cô.
Tóm lại, đây là một tập truyện đáng đọc, có phong cách riêng và cũng có ý nghĩa sâu sắc, nên mua để ủng hộ cho văn học Việt Nam.
Tác giả: Blue Cat
Bạn có thể tham khảo đặt mua tại đây:
